Altijd haast: hoe reken je af met dat opgejaagde gevoel?
Altijd haast: hoe reken je af met dat opgejaagde gevoel?
HET CONSULT
Toen de Japanse theemeester Katsuhito Imaizumi onlangs een theeceremonie verzorgde in Amsterdam, kwam een van de deelnemers te laat en gehaast binnen. De man kreeg een warme steen in zijn handen, zoals de zenmonniken die vroeger ook bij zich droegen. De steen en het ritueel van de theeceremonie zouden helpen bij een stressvol leven.
"Je concentreert je op het hier en nu, niet op alles wat er nog moet gebeuren", zegt Imaizumi, die verbonden was aan het bekende theesalon van Ogata in Parijs. "Tijdens een theeceremonie worden twee handelingen nooit tegelijk uitgevoerd: als de rechterhand in beweging is, blijft de linkerhand stil." Alle handelingen worden met zorg en bedachtzaamheid uitgevoerd en geobserveerd. "Hoe men water uit een ketel in een theepot giet, of van de theepot in een kopje. Zelfs de allerlaatste druppel krijgt aandacht. Deze vorm van precisie is een soort mindfulness."
Nu is het niet realistisch om elke dag een theeceremonie bij te wonen. Maar veel mensen hunkeren duidelijk naar meer rust in hun leven. "Het is de kunst om alledaagse handelingen, zoals theezetten, ontbijt maken of koken, om te zetten in momenten van schoonheid en rust", zegt Imaizumi. Als tegenhanger van snelle koffie to go en maaltijdservices. Want dat is volgens hem de paradox. "De focus op timemanagement, door allerlei handige apps, kan ironisch genoeg leiden tot verhoogde druk en stress."
Dit is precies wat filosoof Marli Huijer, auteur van Ritme. Op zoek naar een terugkerende tijd ook stelt: in deze 24 uurseconomie waarin de grenzen tussen werk en privé vervagen, hebben mensen juist ritme en duidelijk afgebakende tijd nodig om betekenis te geven aan het leven.
Volgens stressexpert en psychiater Witte Hoogendijk van het Erasmus-ziekenhuis in Rotterdam bestaat stress uit drie onderdelen: de stressor zelf (bijvoorbeeld een deadline), het stressgevoel in je hoofd (spanning of het wel goed komt) en de stressrespons van het lichaam (ademhaling en hartslag). "Op de stressrespons heeft een mens maar beperkte invloed: je kunt met oefeningen je ademhaling naar beneden brengen zodat je een minder gealarmeerd gevoel hebt, maar aan een verhoogde hartslag doe je weinig."
Waar heb je wél invloed op? "Het stressgevoel kun je beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan het ergste wat er kan gebeuren: het eten voor je diner brandt aan en je moet pizza bestellen."
En dan is er nog de stressor zelf. "Door prioriteiten te stellen ontstaat een gevoel van controle, waarmee je de impact van stressvolle gebeurtenissen beperkt." Het tegengestelde van rondrennen als kip zonder kop waardoor je het idee krijgt geleefd te worden.
Een beproefde methode hiervoor is het kwadrant van Eisenhower, vernoemd naar de voormalige Amerikaanse president Dwight D. Eisenhower die het ontwikkelde. Het werkt als volgt: stel je een vierkant voor met vier vakken. Boven staan twee labels: urgent en niet urgent. Aan de linkerzijde staan ook twee labels: belangrijk en niet belangrijk. Plaats elke taak in een van de vakjes. "Het is de kunst om niet te blijven steken bij zaken die onmiddellijk aandacht vragen - zoals het reageren op appjes of mails - maar die niet werkelijk van belang zijn", aldus Hoogendijk.
"Gun jezelf een mijmeruurtje in het begin van de week om je planning te bekijken en te bepalen wat écht belangrijk is." Met dit in het achterhoofd is het makkelijker om te kiezen en te delegeren. Gestreste mensen zullen misschien denken: daar heb ik helemaal geen tijd voor. Maar het scheelt frustratie. "Het adagium luidt: Failing to choose, is choosing to fail."
Hoe je een dag vormgeeft, heeft invloed op het gejaagde gevoel. Gedragswetenschapper Ben Tiggelaar meldde op LinkedIn leukere en minder stressvolle dagen te hebben sinds hij 'buffertijd' in zijn planning opneemt: een blokje voor 'onverwachte taken' én tien minuten rondom meetings voor eventuele uitloop.
Tot slot: tijdsdruk en stress zijn niet altijd slecht. "Zonder stress presteer je niet", zegt Hoogendijk. We hebben het nodig om een tandje bij te zetten. Het is alleen wel zinvol om het verschil te blijven zien tussen nuttige stress en zinloze stress.
Reacties
Een reactie posten