De film van het boek : Il Gattopardo (de Tijgerkat) van G. Tomasi Di Lampedusa.

De film van het boek : de tijgerkat van G. Tomasi Di Lampedusa.

Bij de hoofdfiguur in het boek ligt het accent meer op het gentleman zijn , weliswaar met bazige trekken, bewustzijn van zijn waarde. Maar in de film is de prins uitgesproken hooghartig,  tiranniek,(tegenover zijn vrouw en Concetta, ) maar ook zeer realistisch  voor zichzelf met inzicht in de maatschappelijke veranderingen .Hij past zich zonder scrupules aan aan het bewaren van zijn menselijkheid, zijn stand , is vooruitziend en zet zijn neef in als toekomstverzekeraar.

Zijn eigen dochter wenst hij niet als Tancredi’s vrouw, omdat hij zich bewust is van de gevaren van huwelijken onder familie (inteelt) en hij suggereert ook dat hij zijn erfenis onder 7 moet verdelen.

In het boek is er een interessante wisselwerking tussen vorst en geestelijke , een soort aanslijpen van elkaars meningen . In de film  is de Jezuïet meer een ondergeschikte . Zijn jachtgenoot is de informant die hem de onderliggende situaties , machtsstructuren in zijn omgeving verduidelijkt.

In beiden is te zien hoe de kerk een grote macht heeft op het leven van de Sicilianen.

Het boek huldigt meer de genadeloosheid van de Sicilianen , hun eiland met verstikkende zon en droogte hun  meerderwaardigheidsgevoel : zij willen geen verandering : alles is perfect, zij zijn God. Dit vinden we ook in de film in de monkelende woorden van de prins.

Het figuur van de parvenu, de gewiekste duivel  die alles door het oog van geld en macht beziet en ernaar handelt  wordt meesterlijk vertolkt door de acteur …met   zijn misplaatste , klungelachtige vertoning waarbij zijn miskleunen zich scherp aftekenen. Je bent van stand of je bent het niet en kent de codes van een bepaalde maatschappij niet.

De film leent zich ook beter tot uitgebreid opvoeren van oorlogstaferelen ten tijde van Garibaldi ,en  balscènes die prachtig zijn van compositie en kleur. Het wordt breed uitgewerkt en langdurig.

Het meedogenloze landschap wordt hier eerder poëtisch getoond , uitgestrekte graanheuvels , blauwe bergen  en schaduw onder bomen, met scènes die aan ‘le degeuner sur l’herbe ‘ van Manet doen denken. Prachtige schilderingen. Daarom willen de Sicilianen geen verandering : ze hebben alles en het is perfect.

Ten aanzien van de sensuele jonge vrouwen, dans en vreugde beseft de prins plots dat hij oud is . Hij wil nog wel een laatste dans, optreden, maar dan verdwijnt hij van het toneel in een enge straat. Geen koets naar huis , geen gevolg, alleen als een stip.

In het boek sterft hij onderweg , stuikt in elkaar en ligt in een armtierig  huis op een vies bed.

Visconti  heeft hier voor een meer filmische fraaie, symbolische  oplossing gekozen, de prins vervaagt  in een enge straat naar huis, verdwijnt uit het leven.

Zelf prefereer ik het boek wat meer voordeel biedt tot diepgang in de hoofdfiguur. Het is gevoelvoller met het accent op de diepmenselijkheid, hier zeer universeel.

De film zet een wat ander karakter in scène , gaat in de breedte, minder in de diepte.